KALM BLIJVEN EN OPRUIMEN

Opruimen en schoonmaken hoort bij het mens zijn. Sterker nog: deze bewuste omgang met onze omgeving kan een bron van rust zijn... zolang we niet overdrijven. Bij MUJI geloven we heilig in dit harmonieuze evenwicht in huis. Duik in de geschiedenis van een eeuwenoud ritueel dat zowel het huis als de geest reinigt.

Declutter. Opruimen. Organiseren. Als deze woorden je zowel een angstig als vredig gevoel geven, dan ben je zeker een mens. Want dat is precies wat ons onderscheidt van andere soorten: in tegenstelling tot dieren beheersen wij de natuur door ernaar te handelen. In het Japans wordt de omgeving die door mensen is aangepast aan hun behoeften geschreven als "人工", letterlijk "mens+werk/ambacht/ingenuïteit", en vertaald als "door de mens gemaakt". En in deze bewuste handeling aan de buitenkant is het allemaal een kwestie van evenwicht - als we de ene kant zwaarder laten wegen dan de andere, riskeren we ofwel een 'wilde' invasie van rommel en stof, of een overdreven kunstmatige ruimte die ons verwijdert van de natuur... en van onszelf.

Minder stress, meer welzijn

Van de meest nauwgezette mensen tot degenen die gedijen op chaos, er is één consistentie: een duidelijke correlatie tussen wanorde en angst. Volgens een^onderzoek1 hadden vrouwen die in wanorde leefden hogere niveaus van cortisol, het stresshormoon. Waarom? "Een rommelige ruimte fungeert als een constante herinnering aan onafgemaakte taken, wat leidt tot cognitieve en emotionele overbelasting," legt psycholoog Rachel Hoffman uit^.2 Bovendien zou een opgeruimde ruimte de vitaliteit en levensduur kunnen verhogen - zelfs voor ouderen^.3 De afgelopen jaren heeft een hele reeks onderzoeken naar stress, levenstevredenheid, lichamelijke gezondheid en cognitieve vermogens de waarde van opruimen aangetoond^.4 Natuurlijk zijn deze voordelen sterk gepopulariseerd door de Japanse expert Marie ^Kondo5 en haar methode van 'joy-based' opruimen. Volgens het Journal of Environmental ^Psychology6 creëert het wegdoen van nutteloze voorwerpen zelfs een gevoel van vernieuwing, wat een nieuwe start symboliseert... En home organizer Myriam Portais legt uit hoe deze gewoonten onverwachte gevolgen kunnen hebben: een schone keuken leidt tot betere eetgewoonten, een opgeruimde slaapkamer bevordert een goede nachtrust, een goede organisatie verbetert de financiën doordat onnodige aankopen worden vermeden... en het geheel versterkt ons zelfvertrouwen^.7

#Cleantok, het fenomeen van overmaat

Onlangs heeft deze positieve filosofie van opruimen een nieuwe dimensie gekregen. Miljoenen van ons kijken nu ontspannen naar... opruimvideo's van influencers zoals Auri Katariina. De schuld geven aan de chaos in de wereld? In september 2024 vestigde een artikel in de ^Guardian8 de aandacht op de explosieve groei van de hashtag #Cleantok, het huishoudsegment van TikTok, dat de 110 miljard had bereikt. Op het eerste gezicht een vrij positief fenomeen. Maar zoals zo vaak met sociale netwerken wordt perfectionisme zo ver doorgedreven dat het onbereikbaar wordt - en het perfecte huis een bron van angst wordt. Marie Kondo zelf, inmiddels moeder van drie kinderen, gaf in een ^interview9 toe dat ze "wat losser is geworden" met haar eisen.

Een kwestie van harmonie... en een Japanse traditie

Je hoeft geen risico te lopen op een burn-out - we zijn weer terug bij het delicate evenwicht waarmee dit artikel begon. Bij MUJI bieden we producten die organisatie en schoonmaken promoten als een nuttige gewoonte en een cultureel erfgoed: in Japan is schoonmaken altijd gezien als een manier om de geest te cultiveren, van klaslokalen die door leerlingen worden schoongemaakt tot de 'actieve' meditatie van boeddhistische monniken. In zijn^boek10 legt de monnik Shoukei Matsumoto uit Tokio uit hoe deze eeuwenoude traditie in het Land van de Rijzende Zon 'de geest bevrijdt en je in staat stelt vrede te voelen met je omgeving'.

Een symbolische handeling over de hele wereld

We zijn zo geïnspireerd door orde en netheid als een harmonieus evenwicht tussen de mens en zijn ruimte dat we in 2019 de wereld zijn rondgereisd voor ons fotoboek Cleaning^.11 Op meer dan 500 pagina's verkent Kenya Hara, artistiek directeur van MUJI, het concept vanuit elke hoek. Van een kind dat zijn speelgoed sorteert tot een violiste die haar instrument delicaat schoonmaakt en het indrukwekkende schrobben van een schip, elk geval wordt door de lens op dezelfde manier behandeld - met een zoete, diepe fascinatie. Beelden die ons eraan herinneren dat de essentie van de mens sluimert in het gewone schoonmaakwerk, dat cultuur en beschaving overstijgt.

1. No place like home, 2010. 2. Unf*ck your habitat, Rachel Hoffman, éd. Bluebird, 2016. 3. Huis schoonmaken houdt ouderen gezond, 2015. 4. 5 Redenen waarom rommel slecht is voor je geestelijke gezondheid, 2017. 5. The Life-Changing Magic of Tidying Up, Ten Speed Press, 2014. 6. Thuis en het uitgebreide zelf, 2021. 7. Ménage de printemps : une experte nous révèle ses 10 bienfaits sur la santé mentale, Vogue, 2024. 8. 'Leg de stofdoek neer', Amelia Hill, 2024. 9. Le désordre? Marie Kondo apprend à vivre avec, Courrier International, 2023. 10. A Monk's Guide to a Clean House and Mind, red. Penguin, 2018. 11. Schoonmaken, Kenya Hara, éd. Lars Müller, 2020.